رمان صدای سروش منتشر شد
رمان صدای سروش در نمایشگاه کتاب عرضه شد
صدای سروش
فرهاد کشوری
نشر روزنه 1393، چاپ اول
نشر روزنه رمان صدای سروش را در نمایشگاه کتاب تهران عرضه کرد. رمان صدای سروش ماجرای جیکاک جاسوس انگلیسی است که در دوران ملی شدن صنعت نفت برای مبارزه علیه دکتر مصدق به میان بختیاری ها رفت.
در پشت جلد کتاب می خوانیم:
«من هم وظیفه ام را انجام می دهم. موفقیت من شکست دیگری است. من نمی خواهم بازنده باشم. انجام این کارها هیچ ارتباطی به من ندارد. من خودم نیستم. جیکاک را در غار جا گذاشتم. من آقا هستم. مردی که وظیفه دارد و نقشی که باید آن را خوب بازی کند. همانطور که یک بازیگر تئاتر، هملت و اتللو نیست و در نقش آن ها ظاهر می شود. او هرچه ماهرتر باشد بهتر نقش اش را بازی می کند.»
معرفی
کتاب*
بختیار عالیوند
سرود مردگان(رمان)
نویسنده: فرهاد کشوری
ناشر: انتشارات زاوش
چاپ اول، 1392
سرود مردگان" گرچه در پی روایت تاریخ نیست، رمانی
است تاریخی و تاریخی که روایت میکند بخشِ تاکنون نانوشتهای است از "داستانِ
پُر آبِ چشم" نفت در این سرزمین و به طور اخص در مسجد سلیمان. جایی که در
1907 برای نخستین بار متّة حفاری مهندس "رینولدزِ" کله شق لایههای آهکی
را سوراخ کرد و به نفت رسید. رویدادی که سرآغازی شد برای شکل گیری یکی از چند مرکز
کارگری- صنعتی پیرامون تأسیسات بعدی صنعت نفت.
اعتبار و ارزش رمان تنها به سندیّت تاریخیاش (که بسیار
هم معتبر است) نیست. "سرود مردگان" از حیث ساختار روایی، شخصیت پردازی،
فضاسازی و ریزنگاریهای مربوط به فرهنگ و آداب و سنن و عادات مردم زمانهاش هم
رُمان موفقی است. مردمی که سادهدلانه، دیدن آمبولانس نعش کش سیاه رنگ
"کمپانی" را شوم و بدشگون میدانند و به محض دیدنش باید تُف بر زمین
بیندازند و در هنگام خورشید گرفتگی باید بر هر چیزی که دم دستشان است بکوبند و
سوگند خوردن به شیر مادر را همچون سوگندی مقدس حرمت مینهند و هر چه میکنند تا از
کار رینولدز، مهندس انگلیسی که "موهاش به رنگ ساقهی گندم زرد و چشمهایش به
رنگ دریا آبیه" و خواب و خوراک بر خود حرام کرده و شب و روز خاک و سنگ را به
دنبال یافتن نشانی از وجود نفت زیر و رو میکند، سر در بیاورند، موفق نمیشوند و
میپندارند که عقل از کف داده و دارد پیِ طلا و فیروزه میگردد. او که در وطن خود
از سوی "دارسی" خلع مأموریت شده و برایش تلگراف رسیده از خیر اکتشاف نفت
مسجد سلیمان بگذرد و به لندن باز گردد، با سماجت و شتاب به کار خود ادامه میدهد....
"مُندنی احمدی"، شخصیت محوری کتاب، همچون دیگر هم تباران گرمسیریاش در
شرایط زیستی دشوار تا یکی دو نسل بعد پایِ "چاه شماره یک"و چاههایی که
پس از آن حفر میشود در صنعت نفت مصیبتها و زحمتها میکشد و در این راه حتّا
تنها فرزندش "یادگار" را را نیز در بگیر و ببندهای 28 مرداد 1332 از دست
میدهد. امثال مُندنی احمدی مردان عشایری تباری بودند که با راه افتادن کارِ نفت
به سبب نیاز "کمپانی" به نیروی انسانی، با تهدید و تشویق حکومت از کوچ
هر ساله به مناطق سردسیر در ارتفاعات زاگرس خود داری کردند و در گرمسیر-
مسجدسلیمان- مستقر شدند و به کار نفت گمارده شدند ("زور بزنین شیرمردها! این
اسبابها آبادی میآره به ولایت مسجد سلیمان... زور بزنین شیرهای بختیاری!...")
بعدها شخصیت اجتماعی این آدمها به عنوان "کارگر
شرکت نفت" با رنج و کار توأم با دیسیپلین اداری سفت و سخت
"کمپانی"و "شرکت" شکل گرفت. از همان آغاز و در دهههای پس از
آن البته آن قدرها که دیگران و بیگانگان از این "گنج سیاه...که بوی بدش حال
آدم را به هم میزنه..." بهرهمند شدند، اینان بهره چندانی از آن نبردند...
به تعبیر خودِ رُمان: وقتی کتاب را میخوانی مُندنی
کارگر "کمپانی" ، "شیرین جان" زنش و یگانه فرزندشان
"یادگار"، "گلابتون" همسایه روبروییِ خانه مندنی،
"ابریشم" زن یادگار، "میرزا ابراهیم" سرکارگر کمپانی، مهندس
رینولدز، "برادشاو"، "دکتر یانگ"، "مسترجیکاک"،
(دانای هفت عالم!)، "آندرانیک" و "آرشاک"، "غلامشاه"
پسر علی شاه، "حشمت" و "حیات" و "غریب" و
"هیبت" و "بهار آقا" که در 28 مرداد 1332 درست در برابر
"سندیکا" با گلوله سربازان حکومت نظامی بر خاک میغلتد و خبرچینها و
"اِم-پی" های کمپانی و... همه و همه جان میگیرند و از لابلای خط نوشتههای
سیاه میزنند بیرون و حاضر میشوند بالای سر کتاب خوان... "تو نمیدونی این
خط نوشتههای سیاه چه زوری دارن..." و خط نوشتههای فرهاد کشوری چنین زوری
دارند! به احترامش کلاه از سر برداریم و به حضورش در جمع رُمان نویسان معاصر بر
خود ببالیم. او که "بوی خوش آویشن" اش در زادگاهش ناجوانمردانه مورد بیمهری
و تنگ نظری قرار گرفت اینک با دست پُر به میدان آمده است. قدرش بدانیم و برایش
موفقیت آرزو کنیم.
*- منبع فیس بوک بختیار عالیوند
فصلنامه زنده رود شماره *58 منتشر شد
(بخش ویژه ی ادبیات و هنر در سال های 1332-1320 )
در بخش ویژه این شماره، این مقاله ها را می خوانیم: جریان های ادبی و هنری در سال های 1332-1320 از محمد حسین خسروپناه، هدایت در دارالمجانین جمالزاده از فرهاد کشوری، یادگار اقبال، از حسام الدین نبوی نژاد، جدال نو و کهنه در نخستین کنگرۀ نویسندگان ایران تیرماه 1325 از انوش صالحی، شاعری که به او شؤ قصد شد، از مالکوم کاولی ترجمۀ احمد اخوت، گذری و نظری بر«شاهنامه در دوبازخوانی» از مهری بهفر، با یادداشتی از حسام الین نبوی نژاد، نگاهی به روزنامۀ چلنگر 1332-1329 از سیاوش رنجبر دائمی، داستان های توده ای ابراهیم گلستان از شاپور بهیان، پیک صلح از محسن رزمجو.
این شعرها را در بخش شعر می خوانیم: هنوز می بارد از ادیت سیت ول ترجمۀ عباس صفاری، گورستان غریبان از احمد اخوت(مقاله ای در باره ی گورستان غریبان در شعر ادیت سیت ول)، سه شعر از احمد علی پور، سه شعر از منصور ململی، سه شعر از مریم موسوی، یک شعر سحر مهندسی نمین، شعر به دکتر گفتم از ریحانه واعظ شهرستانی.
در بخش داستان، یک مقاله و چهار داستان چاپ شده است: مقاله ی خواهی فهمید وقتی آن را ببینی(دربارۀ داستان کوتاه کوتاه)، از بروس هالندراجر، ترجمۀ حسام جنانی و داستان های دُن یسیدرو از بروس هالندراجر ترجمۀ حسام جنانی، رویای بی پایان از پو-آیو، از تسو آچن، ترجمۀ شاپور بهیان، پروانه ها از داریوش احمدی و قصۀ ناتمام از محمد عبدالوند.
در بخش مقاله، این مقاله ها آمده است: «گاوماه و اسب راهوار خورشید از جوزف کمپل ترجمه محمدعلی موسوی فریدنی برای انتقام گرفتن از واقعیت می نویسم از فرانسیس دوپلسیکس گرِی ترجمه بهرام فرهنگ، ادبیات داستانی و نمایشی دورۀ پهلوی اول از مشیت علایی و قرائت شهر در رمان جن نامه از حسین پیرزاده.
در یادی از احمد بیگدلی داستان نویس خوزستانی ساکن یزدان شهر اصفهان که امسال درگذشت، سه نوشته می خوانید: احمد بیگدلی آخرین برگ زندگی اش را نوشت، از ناصر کوشان، مطلبی از محمد علی موسوی فریدنی و حالا این «احمد» از حسام الدین نبوی نژاد.
یک نامه از احمد علی پور و جواب حسام الدین نبوی نژاد درباره ی مترجم سه شعر از ازرا پاوند.
بخش پایانی هم کتاب های رسیده است که به همت حسام الدین نبوی نژاد نوشته می شود.
*- شمارۀ قبل به اشتباه 58 چاپ شده بود که درست آن شمارۀ 57 است. این شماره به خاطرتمایز از شمارۀ قبل با ستاره مشخص شده است.