دوره های سیزدهم و چهاردهم جایزه ادبی مهرگان

معرفی نامزدهای جایزه‌ مهرگان ادب1

شرق: نامزدهای دوره‌های سیزدهم و چهاردهم جایزه ادبی مهرگان اعلام شدند. به گزارش دبیرخانه‌ جایزه‌ مهرگان، نامزدهای دریافت جایزه‌ مهرگان ادب در مرحله نیمه‌نهایی (دوسالانه 1391-1390) شامل هفت‌رمان و هشت‌مجموعه‌داستان کوتاه برای گزینش بهترین رمان و مجموعه‌داستان کوتاه معرفی شدند. هیات‌داوران مهرگان ادب این دو دوره متشکل از فتح‌الله بی‌نیاز (نویسنده و مترجم)، علیرضا سیف‌الدینی (نویسنده و مترجم) و مهدی غبرایی (مترجم) آثار ادبی دوسال1391 و 1392 را مورد داوری قرار داده‌اند. آنها از میان 143رمان، نوولت یا داستان بلند و از میان 168مجموعه‌داستان کوتاه که در ایران منتشر شده، در مرحله اول در هر بخش 14اثر برگزیده را معرفی کرده و در مرحله دوم نیز از میان رمان‌ها هفت‌رمان و از میان مجموعه‌داستان‌ها، هشت‌مجموعه‌داستان را شایسته حضور در مرحله نیمه‌نهایی دانسته‌اند. الف: در بخش رمان، نوولت و داستان بلند (به ‌ترتیب الفبایی نام کتاب‌ها) ثانیه‌ها، محمدرضا فیاض، نشر زاوش؛ دومینانت، فرید قدمی، نشر افراز؛ زیگورات، اکرم پدرام‌نیا، نشر قطره؛ شهریور هزاروسیصد‌و‌نمی‌دانم چند...، طلا نژادحسن، نشر قطره؛ گراف گربه، هادی تقی‌زاده، ناشر مولف / ناشر همکار روزنه؛ مردگان جزیره موریس، فرهاد کشوری، نشر چشمه؛ هیاهوی کوهسار، فریبا منتظر ظهور، نشر مروارید/ نشر فیروزه. ب: در بخش مجموعه‌داستان کوتاه (به ترتیب الفبایی نام کتاب‌ها) امروز شنبه، یوسف انصاری، نشر افراز؛ آن‌ها کم از ماهی‌ها نداشتند، شیوا مقانلو، نشر ثالث؛ با دمپایی‌های لنگه‌به‌لنگه، ناهید کبیری، نشر پوینده؛ بادها و برگ‌ها، سروش مظفرمقدم، نشر افراز؛ بوی قیرداغ، علی‌اکبر حیدری، نشر روزنه؛ سمفونی قورباغه‌ها، کرم‌رضا تاج مهر (دریکوندی)، نشر قطره؛ کانادا جای تو نیست، فرشته توانگر، نشر چشمه؛ و نوروز آقای‌اسدی، محمد کلباسی، نشر چشمه. در بین رمان‌نویسان، طلا نژادحسن و فرهاد کشوری از چهره‌های شناخته‌شده این عرصه هستند و نشر قطره با دو عنوان نامزد از دیگر ناشران جلو افتاده است.2 همچنین در میان کوتاه‌نویسان نیز ناهید کبیری و محمد کلباسی از چهره‌های قدیمی‌تر و شیوا مقانلو و فرشته توانگر هم از چهره‌های جوان‌تر این عرصه هستند.

1-    روزنامه شرق، شماره 2184، تاریخ 19 آذر 1393، ص 11

2-    نشر چشمه بیشترین آثار را در لیست نامزدها دارد.

معرفی کتاب

معرفی کتاب*

بختیار عالیوند

سرود مردگان(رمان)
نویسنده: فرهاد کشوری
ناشر: انتشارات زاوش
چاپ اول، 1392

سرود مردگان" گرچه در پی روایت تاریخ نیست، رمانی است تاریخی و تاریخی که روایت می‌کند بخشِ تاکنون نانوشته‌ای است از "داستانِ پُر آبِ چشم" نفت در این سرزمین و به طور اخص در مسجد سلیمان. جایی که در 1907 برای نخستین بار متّة حفاری مهندس "رینولدزِ" کله شق لایه‌های آهکی را سوراخ کرد و به نفت رسید. رویدادی که سرآغازی شد برای شکل گیری یکی از چند مرکز کارگری- صنعتی پیرامون تأسیسات بعدی صنعت نفت.
اعتبار و ارزش رمان تنها به سندیّت تاریخی‌اش (که بسیار هم معتبر است) نیست. "سرود مردگان" از حیث ساختار روایی، شخصیت پردازی، فضاسازی و ریزنگاری‌های مربوط به فرهنگ و آداب و سنن و عادات مردم زمانه‌اش هم رُمان موفقی است. مردمی که ساده‌دلانه، دیدن آمبولانس نعش کش سیاه رنگ "کمپانی" را شوم و بدشگون می‌دانند و به محض دیدنش باید تُف بر زمین بیندازند و در هنگام خورشید گرفتگی باید بر هر چیزی که دم دستشان است بکوبند و سوگند خوردن به شیر مادر را همچون سوگندی مقدس حرمت می‌نهند و هر چه می‌کنند تا از کار رینولدز، مهندس انگلیسی که "موهاش به رنگ ساقه‌ی گندم زرد و چشم‌هایش به رنگ دریا آبیه" و خواب و خوراک بر خود حرام کرده و شب و روز خاک و سنگ را به دنبال یافتن نشانی از وجود نفت زیر و رو می‌کند، سر در بیاورند، موفق نمی‌شوند و می‌پندارند که عقل از کف داده و دارد پیِ طلا و فیروزه می‌گردد. او که در وطن خود از سوی "دارسی" خلع مأموریت شده و برایش تلگراف رسیده از خیر اکتشاف نفت مسجد سلیمان بگذرد و به لندن باز گردد، با سماجت و شتاب به کار خود ادامه می‌دهد.... "مُندنی احمدی"، شخصیت محوری کتاب، همچون دیگر هم تباران گرمسیری‌اش در شرایط زیستی دشوار تا یکی دو نسل بعد پایِ "چاه شماره یک"و چاه‌هایی که پس از آن حفر می‌شود در صنعت نفت مصیبت‌ها و زحمت‌ها می‌کشد و در این راه حتّا تنها فرزندش "یادگار" را را نیز در بگیر و ببندهای 28 مرداد 1332 از دست می‌دهد. امثال مُندنی احمدی مردان عشایری تباری بودند که با راه افتادن کارِ نفت به سبب نیاز "کمپانی" به نیروی انسانی، با تهدید و تشویق حکومت از کوچ هر ساله به مناطق سردسیر در ارتفاعات زاگرس خود داری کردند و در گرمسیر- مسجدسلیمان- مستقر شدند و به کار نفت گمارده شدند ("زور بزنین شیرمردها! این اسباب‌ها آبادی می‌آره به ولایت مسجد سلیمان... زور بزنین شیرهای بختیاری!...")
بعدها شخصیت اجتماعی این آدم‌ها به عنوان "کارگر شرکت نفت" با رنج و کار توأم با دیسیپلین اداری سفت و سخت "کمپانی"و "شرکت" شکل گرفت. از همان آغاز و در دهه‌های پس از آن البته آن قدرها که دیگران و بیگانگان از این "گنج سیاه...که بوی بدش حال آدم را به هم می‌زنه..." بهره‌مند شدند، اینان بهره چندانی از آن نبردند...
به تعبیر خودِ رُمان: وقتی کتاب را می‌خوانی مُندنی کارگر "کمپانی" ، "شیرین جان" زنش و یگانه فرزندشان "یادگار"، "گلابتون" همسایه روبروییِ خانه مندنی، "ابریشم" زن یادگار، "میرزا ابراهیم" سرکارگر کمپانی، مهندس رینولدز، "برادشاو"، "دکتر یانگ"، "مسترجیکاک"، (دانای هفت عالم!)، "آندرانیک" و "آرشاک"، "غلام‌شاه" پسر علی شاه، "حشمت" و "حیات" و "غریب" و "هیبت" و "بهار آقا" که در 28 مرداد 1332 درست در برابر "سندیکا" با گلوله سربازان حکومت نظامی بر خاک می‌غلتد و خبرچین‌ها و "اِم-پی" های کمپانی و... همه و همه جان می‌گیرند و از لابلای خط نوشته‌های سیاه می‌زنند بیرون و حاضر می‌شوند بالای سر کتاب خوان... "تو نمی‌دونی این خط نوشته‌های سیاه چه زوری دارن..." و خط نوشته‌های فرهاد کشوری چنین زوری دارند! به احترامش کلاه از سر برداریم و به حضورش در جمع رُمان نویسان معاصر بر خود ببالیم. او که "بوی خوش آویشن" اش در زادگاهش ناجوانمردانه مورد بی‌مهری و تنگ نظری قرار گرفت اینک با دست پُر به میدان آمده است. قدرش بدانیم و برایش موفقیت آرزو کنیم.

*- منبع فیس بوک بختیار عالیوند

فصلنامه زنده رود شماره 58

فصلنامه زنده رود شماره *58 منتشر شد

(بخش ویژه ی ادبیات و هنر در سال های 1332-1320 )

در بخش ویژه این شماره، این مقاله ها را می خوانیم: جریان های ادبی و هنری در سال های 1332-1320 از محمد حسین خسروپناه، هدایت در دارالمجانین جمالزاده از فرهاد کشوری، یادگار اقبال، از حسام الدین نبوی نژاد، جدال نو و کهنه در نخستین کنگرۀ نویسندگان ایران تیرماه 1325 از انوش صالحی، شاعری که به او شؤ قصد شد، از مالکوم کاولی ترجمۀ احمد اخوت، گذری و نظری بر«شاهنامه در دوبازخوانی» از مهری بهفر، با یادداشتی از حسام الین نبوی نژاد، نگاهی به روزنامۀ چلنگر 1332-1329 از سیاوش رنجبر دائمی، داستان های توده ای ابراهیم گلستان از شاپور بهیان، پیک صلح از محسن رزمجو.

این شعرها را در بخش شعر می خوانیم: هنوز می بارد از ادیت سیت ول ترجمۀ عباس صفاری، گورستان غریبان از احمد اخوت(مقاله ای در باره ی گورستان غریبان در شعر ادیت سیت ول)، سه شعر از احمد علی پور، سه شعر از منصور ململی، سه شعر از مریم موسوی، یک شعر سحر مهندسی نمین، شعر به دکتر گفتم از ریحانه واعظ شهرستانی.

در بخش داستان، یک مقاله و چهار داستان  چاپ شده است: مقاله ی خواهی فهمید وقتی آن را ببینی(دربارۀ داستان کوتاه کوتاه)، از بروس هالندراجر، ترجمۀ حسام جنانی و داستان های دُن یسیدرو از بروس هالندراجر ترجمۀ حسام جنانی، رویای بی پایان از پو-آیو، از تسو آچن، ترجمۀ شاپور بهیان، پروانه ها از داریوش احمدی و قصۀ ناتمام از محمد عبدالوند.

در بخش مقاله، این مقاله ها آمده است: «گاوماه و اسب راهوار خورشید از جوزف کمپل ترجمه محمدعلی موسوی فریدنی برای انتقام گرفتن از واقعیت می نویسم از فرانسیس دوپلسیکس گرِی ترجمه بهرام فرهنگ، ادبیات داستانی و نمایشی دورۀ پهلوی اول از مشیت علایی و قرائت شهر در رمان جن نامه از حسین پیرزاده.

در یادی از احمد بیگدلی داستان نویس خوزستانی ساکن یزدان شهر اصفهان که امسال درگذشت، سه نوشته می خوانید: احمد بیگدلی آخرین برگ زندگی اش را نوشت، از ناصر کوشان، مطلبی از محمد علی موسوی فریدنی و حالا این «احمد» از حسام الدین نبوی نژاد.

یک نامه از احمد علی پور و جواب حسام الدین نبوی نژاد درباره ی مترجم سه شعر از ازرا پاوند.

بخش پایانی هم کتاب های رسیده است که به همت حسام الدین نبوی نژاد نوشته می شود.

*- شمارۀ قبل به اشتباه 58 چاپ شده بود که درست آن شمارۀ 57 است. این شماره به خاطرتمایز از شمارۀ قبل با ستاره مشخص شده است.